Czytacie etykiety? Pewnie rzadko macie na to czas, jednak może warto poświęcić w sklepie chwilę dłużej i sprawdzić co tak na prawdę zjemy? W pierwszej części przyjrzymy się bliżej barwnikom dodawanym do żywności, ich działaniom niepożądanym i wpływie na zdrowie.

Czerwono- pomarańczowe naturalne barwniki żywnośći E160 a-f.

E160a- karoteny – naturalnie występują w papryce, marchwi, pomidorach, brokułach, dyni, melonie, szpinaku itp. Do celów przemysłowych barwnik pozyskiwany jest z marchwi.
Dopuszczalne dzienne spożycie to 5 mg/kg masy ciała.
Nadmierne spożycie może powodować postanie żółtych plam na skórze. Karoten jest źródłem witaminy A, dlatego nadmiar może doprowadzić do powstania objawów podobnych jak przy zatruciu witaminą A.
Gdzie? W margarynie, dżemach, napojach mlecznych, serach.

E160b- annato– barwnik otrzymywany z nasion drzewa Annatto.
Dopuszczalne dzienne spożycie to 2,5 mg/kg masy ciała.
Nadmierne spożycie może prowadzić do powstania egzemy, przyczynia się do wystąpienia alergii, a u dzieci może powodować ból głowy.
Gdzie? Serach, olejach roślinnych, margarynach, lodach itp.

E160c- kapsaicyna, kapsorubina – barwnik otrzymywany z papryki czerwonej lub papryki chilli.
Uważa się, że ma działanie prozdrowotne. W medycynie stosowana zewnętrznie jako środek przeciwbólowy. Wg. niektórych badań kapsaicyna ma działanie przeciwnowotworowe, gdyż naturalnie pobudza komórki nowotworowe, do wystąpienia w nich procesów apoptozy, czyli autodestrukcji.
Gdzie? W przyprawach, ostrych sosach, w serach topionych.

E160d- likopen– barwnik otrzymywany z pomidorów.
Wykazano, iż ma działanie ma działanie przeciwnowotworowe, jest również przeciwutleniaczem, a więc niszczy wolne rodniki, będące przyczyną wielu chorób.
Gdzie? napoje, batoniki odżywcze, zupy, jogurty.

E160e- beta-apo-8’Karotenal – barwnik otrzymywany z roślin zawierających karoten.
Dopuszczalne dzienne spożycie to 2,5mg/kg masy ciała.
Nadmierne spożycie może powodować postanie żółtych plam na skórze. Jest źródłem witaminy A, dlatego nadmiar może prowadzić do zatrucia jak w przypadku nadmiernego spożycia witaminy A.
Gdzie? W musztardzie, w serach, lodach, konserwach owocowych.

E160f- Ester etylowy kwasu β-apo-8′-karotenowego – barwnik pozyskiwany z E160e.
Dopuszczalne dzienne spożycie to 5mg/kg masy ciała.
Nie stwierdza się efektów ubocznych spożycia tego barwnika.
Gdzie? Mlecznych napojach fermentowanych i w przetworzonej żywności.

Tartrazyna (E102)

Żółty barwnik azowy. Syntetyczny barwnik w Polsce występujący również pod nazwą żółcień spożywcza 5.
Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 7.5 mg/kg masy ciała.
Ponieważ E102 należy do grupy barwników azowych, skutki jego spożywania będę podobne dla całej grupy. Nadmierne spożycie tartrazyny może zatem powodować wystąpienie reakcji alergicznej u osób nadwrażliwych lub nietolerujących salicylanów ( m.im. znajdują się w  aspirynie, malinach, jagodach). Barwnik ten ma także pływ na zwiększenie wydzielania histaminy ( o której więcej poniżej w opisie barwnika E110). Tartrazyna w połączeniu z konserwantami z grupy benzoesanów może powodować wystąpienie sydnromu ADHD, a więc nadpobudliwości, szczególnie u dzieci. Barwnik może wzmagać objawy alergii, a także u osób bez alergii może doprowadzić do wystąpienie jej objawów. Może powodować zatem: katar sienny, pokrzywkę, wysypkę, bezsenność, stany depresyjne, swędzenie w jamie ustnej, obniżenie koncentracji.

 

W jakich produktach możemy znaleźć E102?

W galaretkach, napojach, marcepanie, dżemie, w sztucznym miodzie, sosie miętowym, musztardzie, kukurydzy i groszku konserwowym, płatkach śniadaniowych, w wyrobach cukierniczych, likierach owocowych, brązowym sosie do mięs.
Tartrazyna używana jest również w przemyśle kosmetycznym i włókienniczym.

Karmel (E150 a-d)

W produktach spożywczych występuje, aż w 4 odmianach. Karmel prosty E150a, karmel siarczynowy E150b, karmel amoniakalny E150c oraz karmel amoniakalno-siarczynowy E150d. Barwi żywność na różne odcienie brązu, niekiedy również na kolor czarny.

E150a– powstaje w procesie tzw. karmelizacji cukru i tylko jego bardzo duże spożycie może doprowadzić do dolegliwości żołądkowo- jelitowych.
Stosuje się go do barwienia: czekolady, napojów typu cola, cukierków, ciemnego pieczywa, jogurtów, dżemów, lodów.  

E150b– powstaje przy ogrzewaniu sacharozy dwutlenkiem siarki, mimo, iż nie podaje się dopuszczalnego dziennego spożycia, może on powodować dolegliwości ze strony wątroby oraz żołądka, a także przyczyniać się do nadpobudliwości.
Stosuje się go do barwienia: whisky, brandy, mlecznych napojów fermentowanych, lodów.

E150c– powstaje przy ogrzewaniu sacharozy amoniakiem. Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 200 mg/kg masy ciała. Jego nadmierne spożycie może powodować dolegliwości wątrobowe i żołądkowe, a także może przysporzyć problemów z płodnością. Może zawierać toksyczne związki, które w dużych dawkach powodują u zwierząt doświadczalnych konwulsje, a także zaobserwowano poważne zmiany w obrazie krwi. 
Stosuje się go do barwienia: ciemnego pieczywa, marynat, sosu sojowego i ostrygowego, dżemów, czekolad.
Należy uważać, by często nie spożywać żywności z tym barwnikiem.

E150d– powstaje przez ogrzanie ogrzewaniu cukru związkami zarówno amoniaku jak i siarki. Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 200 mg/kg masy ciała. Jego nadmierne spożycie przysparza dolegliwości jelitowych, powoduje nasilenie ruchów robaczkowych jelit, a także może mieć działanie silnie przeczyszczające. W testach na zwierzętach doświadczalnych wykazano zaburzenia w metabolizmie witaminy B6 oraz skurcze mięśni.
Stosuje się go do barwienia: czekolady, piwa typu porter, ciemnego sosu do mięs, marynat.
Należy uważać, by często nie spożywać żywności z tym barwnikiem.

 

Żółcień pomarańczowa FCF (E110)

Syntetyczny barwnik żywności i kosmetyków. Nadaje żywności barwę żółtą.
Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 2,5mg/kg masy ciała.
E110 należy do grupy barwników azowych, przez co możliwe jest wystąpienie reakcji alergicznej u osób nadwrażliwych lub nietolerujących salicylany, a więc u osób które są wrażliwe na popularny lek przeciwbólowy, przeciwzapalny- kwas acetylosalicylowy, czyli aspirynę. Barwnik ten ma także pływ na wydzielanie histaminy, powoduje jej większe uwalnianie. Histamina jest odpowiedzialna za pobudzanie receptorów H1 i H2, które odpowiedzialne są m.in. za:

• skurcz mięśni gładkich oskrzeli (w astmie)

• skurcz mięśni przewodu pokarmowego
• przyspieszenie tętna
• skurcz macicy (grożący poronieniem)

• rozszerzenie naczyń krwionośnych

Zatem uważać na ten barwnik powinni zwrócić astmatycy i alergicy, by nie wzmocnić objawów chorobowych. Szczególną uwagę również powinny zwracać rodzicie, by ich dzieci ograniczały spożycie produktów z barwnikiem E110, gdyż wraz w połączeniu z benzoesanami ( zawartymi np. w napojach gazowanych) może powodować nadpobudliwość.

Gdzie znajdziemy żółcień pomarańczową?
W płatkach śniadaniowych o barwie żółtej, napojach w proszku, zupkach w proszku, galaretkach, marcepanie, czy w gotowych ciastach.

 

Koszenila (E120) / kwas karminowy.

Naturalny barwnik żywności i kosmetyków, o odcieniu czerwono-pomarańczowym. Wiecie z czego jest wytwarzany?

Do produkcji tego barwnika używane są uprzednio mielone owady zwane czerwcami kaktusowymi. Jest jednym z najbardziej trwałych barwników, odporny na światło, temperaturę, czy utlenianie. Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 5 mg/kg masy ciała.

Koszenila nie jest szkodliwa dla zdrowia, jednakże jej nadmierne spożycie może wywołać reakcje alergiczne, nasilić katar sienny, nasilić objawy astmy, a u alergików może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. W wielu krajach barwnik ten jest zakazany, także ze względów religijnych.
Gdzie znajdziemy E120? W jogurtach, galaretkach, słodyczach, kisielach, napojach owocowych, ciastach, sosach i dżemach. A także w kosmetykach: w tuszach do rzęs, w cieniach do powiek, czy w szamponach.
Koszenili E120, nie należy mylić czerwienią koszenilową A E124, która co prawda podobna w kolorze i nazwie, jednak nie ma z kwasem karminowym nic wspólnego, gdyż jest produktem całkowicie syntetycznym. Jej zastosowanie jest niemal identyczne, ma służyć jako trwały czerwony barwnik produktów spożywczych.
Dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 4 mg/kg ciała.
Czerwień koszenilowa A, wpisana jest na Listę dodatków i składników chemicznych, jako substancja kancerogenna. Badania na ten temat są jednak niejednoznaczne i nie są potwierdzone. Uważać na barwnik E124 powinny osoby ze skłonnościami alergicznymi, gdyż może nasilać objawy, a także wywoływać katar sienny.