Witamina D3 jest zarówno składnikiem odżywczym jak i hormonem. Jest tak dlatego, że może być ona jednocześnie pozyskiwana z dostarczanego pożywienia, jak i wytwarzana w ludzkim organizmie poprzez pewne przemiany pochodnej cholesterolu, które zachodzą dzięki odpowiedniej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Podczas wielu reakcji jakie zachodzą w ludzkim organizmie powstaje aktywna forma witaminy D3, mianowicie 1,25-hydrokscholekalcyferol (kalcytriol), który to ma działanie hormonalne.
Co to oznacza?
Jak wiadomo hormony w naszych organizmie pełnią wiele bardzo ważnych funkcji, bez nich lub przy ich nieprawidłowej produkowanej ilości jesteśmy narażeni na występowanie wielu poważnych chorób. Nie inaczej jest i w tym przypadku. A na niedobory witaminy D jest narażone coraz więcej osób, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Według najnowszych doniesień niedoborem witaminy D3 dotknięte jest, aż 90% społeczeństwa.
Dlaczego tak się dzieje?
Ilość witaminy D dostarczana wraz z pokarmem nie jest wystarczająca. Powodem jest nie tylko zbyt przetworzona żywność, niewłaściwa dieta uboga w produkty zawierające witaminę D3 tj. ryby morskie, ale przede wszystkim brak ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Szacuje się, że 90% witaminy D, syntezowana jest w skórze poprzez ekspozycję na promienie słonecznego UVB. Dietą jest niezwykle trudno osiągnąć prawidłowe stężenie witaminy D3 we krwi, a co dopiero mówić o wyrównaniu jej niedoborów.
Synteza witaminy D3 zależy od wielu czynników:
– od szerokości geograficznej w jakiej żyjemy,
– ilości melaniny w skórze,
– czasu ekspozycji na promieniowanie,
– powierzchni ciała wystawione na ekspozycję słoneczną,
– od stosowania kremów z filtrami.
Dlatego też od września do marca ze względu na znikomą ilość słońca, niewłaściwy kąt padania promieni słonecznych oraz na znaczne zakrycie powierzchni ciała jesteśmy narażeni na wystąpienie niedoborów witaminy D.
W miesiącach od początku kwietnia do końca sierpnia nie ma potrzeby suplementacji jeśli spełniamy poniższe warunki:
– ekspozycja na słońce w godzinach 10:00-15:00
– odkryte przynajmniej 15% ciała (odkryte ramiona i nogi)
– ekspozycja powinna trwać przynajmniej 15 minut
– w tym czasie tej 15 minutowej ekspozycji nie powinniśmy używać kremów z filtrem.
Skutki niedoboru witaminy D
Deficyt witaminy D3 prowadzi do wystąpienia wielu dolegliwości, z których często nie zdajemy sobie sprawy, ale również przyczynia się do wystąpienia poważnych chorób zagrażających życiu.
Niedobór zwiększa ryzyko zachorowania na:
– krzywicę (szczególnie u dzieci)
– osteoporozę
– depresję
– otyłość
– częste przeziębienia
– bóle mięśni i stawów
– choroby autoimmunologiczne
– niedoczynność tarczycy
– nowotwory (piersi, prostaty, jelita grubego)
– insulinooporność
– cukrzycę typu I
– PCOS
– choroby sercowo-naczyniowe
– stany zapalne jelit
– zespół metaboliczny
Aby ustalić, jaką dawkę witaminy D3 powinniśmy suplementować, najlepiej byłoby wykonać badanie stężenia 25(OH)D w surowicy krwi.
Aby poznać najnowsze rekomendacje odnośnie suplementacji witaminą D3 przejdź do artykułu “Jak ustalić suplementację witaminą D3 – rekomendacje dla Polski z 2018r.”
Piśmiennictwo:
- Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland—Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies—2018 Update, Front. Endocrinol, 2018. Rusińska A, Płudowski P, Walczak M, Borszewska-Kornacka MK, Bossowski A, Chlebna-Sokół D, Czech-Kowalska J, Dobrzańska A, Franek E, Helwich E, Jackowska T, Kalina MA, Konstantynowicz J, Książyk J, Lewiński A, Łukaszkiewicz J, Marcinowska-Suchowierska E, Mazur A, Michałus I, Peregud-Pogorzelski J, Romanowska H, Ruchała M, Socha P, Szalecki M, Wielgoś M, Zwolińska D, Zygmunt A,
- J. Charzewska, D. Chlebna-Sokół, A. Chybicka i wsp. „Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D”; Problemy medycyny rodzinnej, grudzień 2009, vol. XI, nr 4
- A. Kuryłowicz, T. Bednarczuk, J. Nauman „Wpływ niedoboru witaminy D na rozwój nowotworów i chorób autoimmunologicznych.”; Polish Journal of Endocrinology Tom/Volume 58; Numer/Number 2/2007
- Nancy J. Peckenpaugh „Podstawy żywienia i dietoterapia”, Elsevier 2010; (93-95)
- P. Płudkowski, E. Karczmarkiewicz, D. Chleba-Sokół i wsp. „Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz w grupach ryzyka deficytów- wytyczne dla Europy Środkowej 2013r.”; Standardy Medyczne nr 5, tom 10, 2013